انسان برای آنکه حافظه‌اش خوب کار کند، به دوستی نیاز دارد.
گذشته را به یاد آوردن، آن را همیشه با خود داشتن، شاید شرط لازم برای حفظ آن چیزی است که تمامیّت منِ آدمی نامیده می‌شود.
برای آنکه من کوچک نگردد، برای آنکه حجمش حفظ شود، باید خاطرات را، همچون گل‌های درون گلدان، آبیاری کرد، و این مستلزم تماس منظم با شاهدان گذشته، یعنی دوستان، است.
آنان آیینه‌ی ما هستند، حافظه‌ی ما هستند؛ از آنان هیچ چیز خواسته نمی‌شود، مگر آنکه گاه‌به‌گاه این آیینه را برق اندازند تا بتوانیم خود را درآن ببینیم.
📕 هویت'
✍🏻 #میلان_کوندرا
