1. کتابخانه کلمنتینوم
کتابخانه کلمنتینوم، در شهر پراگ واقع شده و یکی از شاهکارهای معماری باروک به حساب میآید. این کتابخانه، بخشی از مجموعه ساختمانهای واقع در مجتمع کلمنتینوم به شمار میرود که یسوعیها آن را در سال 1556 میلادی تأسیس کردند. این بنا را قبلاً با نام «کتابخانه ملی جمهوری چک» هم میشناختند و علاوه بر کتابهای با ارزش قدیمی، نقاشیهای دیواری و ستونهای کرینتی میان قفسهها، ساعتها و کرههای جغرافیایی عتیقهی آن نیز جزو داراییهای گرانبهای آن محسوب میشوند.
2. کتابخانه بادلین
کتابخانه بادلین، به دانشگاه آکسفورد تعلق دارد و یکی از قدیمیترین کتابخانهها در اروپا به حساب میآید. ناشران کشور انگلیس و ایرلند موظف هستند تا یک نسخه از تمامی کتابهایشان را به صورت رایگان به این کتابخانه در شهر آکسفورد تحویل بدهند. این کتابخانه شامل 5 ساختمان مجزا میشود و صرفاً با استفاده از تورهای راهنما میتوانید از اتاقهای مطالعهی آن، «رادکلیف کمرا» (Radcliffe Camera)، «مدرسه الهیات» (Divinity School) و «کتابخانهی دوک هامفری» (Duke Humfrey's Library) بازدید کنید که از مورد آخر در 2 قسمت اول فیلم هری پاتر، به عنوان کتابخانهی هاگوارتز استفاده شده بود.
3. سالن مطالعه سلطنتی پرتغال
گروهی از مهاجران کشور پرتغال که در شهر ریودوژانیرو زندگی میکردند، در سال 1837 میلادی تصمیم گرفتند تا کتابخانهای پرتغالی را در کشور جدیدشان، یعنی برزیل بنا کنند. رؤیای آنها 50 سال بعد و با تأسیس «سالن مطالعه سلطنتی پرتغال» (Royal Portuguese Cabinet of Reading) به حقیقت پیوست. سالن مطالعهی این کتابخانه بیشتر به کلیسا شباهت دارد و دکور چوبی و نورپردازی آن به گونهای است که قدیمیتر از چیزی که هست، به نظر میرسد.
4. کتابخانه شهر اشتوتگارت
«کتابخانهی شهر اشتوتگارت» (Stadtbibliothek Stuttgart) در آلمان، ساختمان 9 طبقهای است که از بیرون به مکعب و اتاق مطالعهی 5 طبقهی آن به هرمی برعکس شباهت دارد. عدهای معتقدند که این بنا معماریاش را از پانتئون رم میگیرد و هم در روز و هم در شب میدرخشد؛ بنابراین اگر راهتان را در شهر اشتوتگارت گم کردید، پیدا کردن کتابخانهی شهر کار چندان سختی برایتان نخواهد بود. برای دیزاین داخلی این ساختمان به طور یکدست از رنگ سفید استفاده شده که به نوعی با رنگ آبیِ نمای بیرونی آن در تضاد است. در واقع دکور داخلی این کتابخانه، رنگش را از خود کتابها میگیرد.
5. کتابخانه دانشگاه هنر موساشینو
معمار اهل کشور ژاپن یعنی «سو فوجیموتو» (Sou Fujimoto)، «کتابخانهی دانشگاه هنر موساشینو» (Musashino Art University Library) در شهر توکیو را به نحوی طراحی کرده تا لقب سادهترین کتابخانهی دنیا را به خود اختصاص بدهد. برای ساخت این کتابخانه صرفاً از قفسههای کتاب کمک گرفته شده و برای نمای بیرونی آن از شیشه استفاده شده است. دیوارها و حتی راهپلههای این مکان را هم از قفسهی کتاب ساختهاند که البته در حال حاضر خالی هستند. توجیه فوجیموتو این بود که کتاب، قفسه، نور و مکانی زیبا تنها مواردی میباشند که برای ساخت کتابخانه به آنها احتیاج داریم.
6. کتابخانه عمومی نیویورک
«کتابخانهی عمومی نیویورک» (New York Public Library)، سومین کتابخانهی بزرگ دنیا محسوب میشود و شعبههای فراوانی دارد. طول اتاق مطالعهی مرکزی آن به نام «رُز»، به 90 متر و عرض آن به 26 متر میرسد و به اندازهی 2 بلوک شهری کشیده شده است. همچنین از پنجرهها و چلچراغهای بزرگ و سقف طراحی شده برای دکور این کتابخانه کمک گرفته شده و 42 میز برای بازدیدکنندگان قرار داده شده تا برای مطالعه از آن استفاده کنند.
7. کتابخانه سلطنتی کپنهاگ
«کتابخانهی سلطنتی کپنهاگ» (Royal Library Of Copenhagen)، در سال 1999 میلادی و به سبک نئو مدرن ساخته شده است. با توجه به زاویههای غیر منظم و گرانیت مشکی رنگی که در نمای بیرونی این ساختمان استفاده شده، به آن لقب «الماس سیاه» میدهند. این بنا یک سالن کنسرت، کافه، رستوران و چندین نمایشگاه را نیز در برمیگیرد و دیوارنگاریهای آن را «پِر کرکِبی» (Per Kirkeby) انجام داده که یکی از معروفترین هنرمندان کشور دانمارک به حساب میآید.
8. کتابخانه ادمونت ابی
«کتابخانهی ادمونت اَبی» (Admont Abbey Library)، در اتریش و در کوهپایههای آلپ واقع شده و دومین صومعه و کتابخانهی بزرگ دنیا به شمار میرود. سالن زیبای این کتابخانه حدود 70 متر طول دارد و معماری آن را «یوزف هوبر» (Joseph Hueber) در سال 1776 میلادی و به سبک باروک انجام داده است. نقاشیهای تماشایی سقف این مکان را «بارتولومئو آلتومونته» (Bartolomeo Altomonte) برعهده داشته که مراحل معرفت انسانی تا بالاترین نقطهی آن، یعنی وحی الهی را به نمایش میگذارد.
9. کتابخانه اسکندریه
قدمت کتابخانهی اصلی اسکندریه در مصر به قرن سوم قبل از مسیح برمیگردد که یکی از مهمترین کتابخانههای جهان باستان بود. این بنا در قرن سوم میلادی در آتش سوخت و کتابهای بیشماری در این حادثه از بین رفتند. «کتابخانهی اسکندریه» (Bibliotheca Alexandrina) که امروزه میبینید، در سال 2002 میلادی ساخته شده و ظاهری شبیه ساعت آفتابی دارد که به سمت دریای مدیترانه خمیده شده است. این بنا، 4 موزه و نمایشگاهها و کارگاههای گوناگونی را در برمیگیرد و تورهای راهنمای آن هر 15 دقیقه برگزار میشود. کشورهایی از جمله ایتالیا، یونان و آمریکا، کتاب و تجهیزات مختلفی را در زمان تأسیس کتابخانه به آن اهدا کرده بودند تا جانی دوباره بگیرد.
10. کتابخانه عمومی استکهلم
«کتابخانهی عمومی استکهلم» (Stockholm Public Library)، یکی از برجستهترین ساختمانهای این شهر به شمار میرود و طراحی آن را یکی از معماران معروف اهل کشور سوئد، یعنی «گونار آسپلوند» (Gunnar Asplund) بر عهده داشته است. قدمت این بنا به سال 1928 میلادی برمیگردد و ابتدا ساخت یک گنبد را برای آن در نظر داشتند که آسپلوند، برنامه را تغییر و ساخت روتاندایی استوانهای شکل را به آن ترجیح داد تا کتابخانه، حالتی تاریخی به خود بگیرد. این ساختمان، یکی از مهمترین آثار آسپلوند به حساب میآید و متمایل شدن تدریجی او از سبک کلاسیک به کارکردگرایی را نشان میدهد. همچنین این بنا، اولین کتابخانهی عمومی شهر استکهلم بود که بازدیدکنندگان می توانستند آزادانه و بدون کمک کارکنان کتابخانه، به کتابها دسترسی داشته باشند.
11. کتابخانه کالج ترینیتی
«کتابخانهی کالج ترینیتی» (Trinity College Library)، در شهر دوبلین قرار دارد و بزرگترین مجموعهی کتاب در کشور ایرلند را شامل میشود. این کتابخانه، بیشتر با «سالن طولانی» (Long Room) 65 متریاش به شهرت رسیده که از ستونهای چوبی و مرمر سیاه رنگ برای ساخت آن استفاده شده است. سقف این مکان ابتدا صاف بود و بعداً آن را بلندتر کردند تا کتابهای بیشتری را در خود جای بدهد. در این کتابخانه میتوانید از کتابهای با ارزشی همچون «کتاب کیلز» (Book of Kells) دیدن کنید که شامل چهار انجیل عهد جدید میشود و قدمتشان به سال 800 میلادی برمیگردد.
12. کتابخانه سنت ژنویو
«کتابخانهی سنت ژنویو» (Sainte-Geneviève Library)، کتابخانهی مرجع و تحقیقاتی اصلی «دانشگاه پاریس» به شمار میرود و معمار مشهور اهل کشور فرانسه، «هانری لابروست» (Henri Labrouste) طراحی آن را انجام داده است. زمانی که ساخت این بنا در سال 1850 میلادی به پایان رسید، یکی از بهترین ساختمانهای فرهنگی در جهان به حساب میآمد. امروزه حدود 150 سال از تأسیس این کتابخانه میگذرد و طبیعتاً مانند اول، ساختمانی مدرن محسوب نمیشود؛ اما همچنان در زیبایی آن شکی نیست.